Non, l' Allemagne ne fait pas de miracles
© Frankfurter Rundschau / Courrier International
Τσιμπήστε με για να βεβαιωθώ πως είναι αλήθεια! Δεν μπορούμε να αποφύγουμε να λέμε τέτοια πράγματα στη θέα των στοιχείων για το ρυθμό μεγέθυνσης της γερμανικής οικονομίας: 2.2% το δεύτερο τρίμηνο του 2010! Αν θελήσουμε να είμαστε πιο ουσιαστικοί, και να κάνουμε προγνώσεις για ολόκληρο το έτος (όπως το συνηθίζουν οι Αμερικανοί) η γερμανική οικονομία καλπάζει περήφανη με όλα τα φώτα της ανοικτά κι ένα ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του... 9%, πράγμα που την καθιστά αδιαφιλονίκητη ηγέτιδα όλων των παραδοσιακών βιομηχανικών κρατών. Ήρθε πια η ώρα να ξεκολλήσουμε από πάνω μας την εικόνα της «αρχαϊκής» οικονομίας και να καταξιωθούμε ως μια υπερ-ευέλικτη αγορά! Ήδη ο τύπος πέραν του Ατλαντικού μιλάει για τη γερμανική «Superman Economy» («υπεράνθρωπη οικονομία»).
Μολοταύτα, δεν πρόκειται επ' ουδενί περί θαύματος. Τρεις αιτίες, λίγο-πολύ αλληλεξαρτώμενες, εξηγούν εν πολλοίς αυτό το φαινόμενο.
Πρώτη: η «'Ανγκελα Κέινς». Το χειμώνα του 2008-2009, όταν έθεσε σε εφαρμογή μια πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης, η καγκελάριος είχε την τύχη να έχει δίπλα της άξιους κυβερνητικούς εταίρους και κυρίως το σοσιαλδημοκράτη υπουργό οικονομικών Πέερ Στάινμπρουκ (Peer Steinbrück). Σύμφωνα με τις διδαχές του μεγάλου οικονομολόγου του 20ού αιώνα Τζoν Μάιναρντ Κέινς (John Maynard Keynes) η κατάρρευση της εσωτερικής ζήτησης αναπληρώθηκε με την αύξηση των δημοσίων δαπανών, που αντλήθηκαν από τις διεθνείς χρηματαγορές. Τα χρήματα αυτά δαπανήθηκαν στην επιδότηση της απόσυρσης των αυτοκινήτων, στην παράταση της ισχύος των επιδομάτων μερικής ανεργίας και στον τομέα των υποδομών. Το σύστημα λειτούργησε τέλεια, αναδεικνύοντας για ακόμα μια φορά τα πλεονεκτήματα των οικονομικών πολιτικών που βασίζονται στην τόνωση της ζήτησης.
Το μόνο «θαύμα» εδώ είναι πως -για μια φορά- η πολιτική ηγεσία δεν άκουσε τις συμβουλές των νεοφιλελεύθερων συμβούλων της -και προτίμησε να εφαρμόσει τον Κέινς.
Δεύτερη: το γερμανικό μοντέλο της συναίνεσης των κοινωνικών εταίρων, ήτοι τα τόσο πολύ δυσφημισμένα «παζάρια» μεταξύ εργοδοτών, συνδικάτων και κυβέρνησης, απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους και σε συνθήκες κρίσης! Αρχικά τα συνδικάτα έπεισαν τους εργοδότες για τη θετική επίδραση που θα είχε η παράταση της διάρκειας των κοινωνικών επιδομάτων και η επιδότηση της απόσυρσης των αυτοκινήτων. Μετά έπεισαν από κοινού την κυβέρνηση.
Τα συνδικάτα επίσης συνέβαλαν καταλυτικά στη διάσωση όσο το δυνατό περισσότερων θέσεων εργασίας στις επιχειρήσεις, παρά την κατακόρυφη πτώση της εσωτερικής ζήτησης. Το 2009, κανένα άλλο κράτος δεν υπέστη τόσο μεγάλη μείωση του ΑΕΠ του, αλλά και παράλληλα τόσο μικρή αύξηση της ανεργίας. Αυτός είναι ο λόγος που σήμερα δεν παρατηρείται εξίσου σημαντική αύξηση της εσωτερικής ζήτησης: οι γερμανικές εταιρείες έχουν προσαρμοστεί στις εξαιρετική αστάθεια των αγορών χάρη στην ελαστικοποίηση των αμοιβών, την αύξηση της κερδοφορίας τους και την παροχή βραχυχρόνιων επιδομάτων ανεργίας.
Τρίτη (και δυστυχώς σημαντικότερη): η Γερμανία τα τελευταία χρόνια έχει εκφυλιστεί σε αυτό που ονομάζεται «μικρή αλλά πολύ ανοικτή χώρα». Έτσι αποκαλούν οι οικονομολόγοι εκείνες τις οικονομίες που εξαρτώνται υπέρμετρα από τις διεθνείς τους συναλλαγές -άρα από την κατάσταση της υγείας της παγκόσμιας οικονομίας. Όμως αυτή η τελευταία ντοπαρίστηκε σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι η Γερμανία από κεϊνσιανές πολιτικές «εκτάκτου ανάγκης». Ιδού λοιπόν που αρχίζουν να εμφανίζονται προβλήματα στο γερμανικό «παραμύθι»: η γερμανική οικονομία δεν είναι δυνατό να συνεχίσει να αναπτύσσεται με τόσο ρωμαλέους ρυθμούς όσο σήμερα, γιατί απλούστατα σε όλο τον κόσμο οι έκτακτες πολιτικές αντιμετώπισης της κρίσης φτάνουν στο τέλος τους. Ίσως να μην αναμένεται μια καινούργια βουτιά της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά δεν αποκλείεται κιόλας να βιώσουμε κάτι τέτοιο. Πολλοί λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη τους τέτοια σενάρια!
Να τι θα 'πρεπε να κάνει προς το παρόν η 'Ανγκελα Μέρκελ (Angela Merkel): κατ' αρχήν να χαρεί και να ανάψει μια λαμπάδα στον Κέινς για τη θεωρία και στους Αμερικάνους και τους Κινέζους για την τόσο αψεγάδιαστη εφαρμογή της. Στη συνέχεια να αποφύγει, όσο αυτό είναι δυνατό, οτιδήποτε θα μπορούσε να μειώσει την εσωτερική ζήτηση, και πάνω απ' όλα κάθε περαιτέρω αύξηση της φορολογίας. Αν επιδιώκει να ξανακάνει τη Γερμανία «μεγάλη» οικονομικά, κάτι που θα είχε και τα πλεονεκτήματά του, ας συνεχίσει να τροφοδοτεί την ζήτηση, επενδύοντας π.χ. στην εκπαίδευση ή τις υποδομές.
Όταν δε οι ξένοι ηγέτες τη ρωτούν ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας της, ας κοκορεύεται όσο θέλει για την ελαστικοποίηση των αμοιβών, αλλά καλύτερα να μη λέει κουβέντα για τις γερμανικές εξαγωγές. Διότι αν όλες οι χώρες στραφούν στο εξαγωγικό εμπόριο, θα είμαστε δυστυχώς αναγκασμένοι να βρούμε έναν άλλο πλανήτη με τον οποίο η Γη μας θα συνάψει εμπορικές σχέσεις. Δίχως παρόμοιους πλανήτες, το πλεονασματικό ισοζύγιο πληρωμών δεν είναι παρά ένας ευφημισμός για την εξαγωγή της ανεργίας, προς όφελος της απασχόλησης στο εσωτερικό της κάθε χώρας.
Ο Robert Heusinger είναι Γερμανός οικονομικός συντάκτης
Πηγή: http://www.ppol.gr/cm/index.php?Datain=6284&LID=1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου